دار القرآن

سوره مُلک :

 

وَ أَسِرُّوا قَوْلَکُمْ أَوِ اجْهَرُوا بِهِ إِنَّهُ عَلیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ (13)

أَ لا یَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَ هُوَ اللَّطیفُ الْخَبیرُ (14)

هُوَ الَّذی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فی‏ مَناکِبِها وَ کُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَ إِلَیْهِ النُّشُورُ (15)

أَ أَمِنْتُمْ مَنْ فِی السَّماءِ أَنْ یَخْسِفَ بِکُمُ الْأَرْضَ فَإِذا هِیَ تَمُورُ (16)

أَمْ أَمِنْتُمْ مَنْ فِی السَّماءِ أَنْ یُرْسِلَ عَلَیْکُمْ حاصِباً فَسَتَعْلَمُونَ کَیْفَ نَذیرِ (17)

 

ترجمه :

 

و [اگر] سخن خود را پنهان دارید، یا آشکارش نمایید، در حقیقت وى به راز دلها آگاه است. (13)
آیا کسى که آفریده است نمى‏داند؟ با اینکه او خود باریک‏بین آگاه است. (14)
اوست کسى که زمین را براى شما رام گردانید، پس در فراخناى آن رهسپار شوید و از روزى [خدا] بخورید و رستاخیز به سوىِ اوست. (15)
آیا از آن کس که در آسمان است ایمن شده‏اید که شما را در زمین فروبرد، پس بناگاه [زمین‏] به تپیدن افتد؟ (16)
یا از آن کس که در آسمان است ایمن شده‏اید که بر [سر] شما تندبادى از سنگریزه فروفرستد؟ پس به زودى خواهید دانست که بیم‏دادن من چگونه است! (17)

پیام ها :

 

1 . ریا و نفاق را کنار بگذاریم که خدا به باطن‏ها آگاه است. « علیم بذات الصدور »
2 . پنهان بودن، در علم عمیق خداوند، اثرى ندارد. او تمام نیّت‏ها و راز دل‏ها را مى‏داند. « انّه علیم بذات الصدور » («علیم» نشانه علم عمیق و گسترده است.)
3 . علم خداوند به مخلوقات، به خاطر خالقیّت اوست. (کسى‏که چیزى را ساخته و آفریده، از حالات آفریده خود آگاه است.) « الا یعلم من خلق »
4 . ایمان به علم خداوند، بهترین عامل بازدارنده از نفاق و نهان کارى است. « اسرّوا قولکم اواجهروا به... الا یعلم... »

5 . خداوند، زمین را رام ساخته تا امکان تلاش و کوشش بشر بر روى آن فراهم باشد. « جعل لکم الارض ذلولاً فامشوا فى مناکبها »
6 . رزق از سوى خداوند است، ولى براى به دست آوردن آن تلاش لازم است. « فامشوا فى مناکبها و کلوا من رزقه »
7 . هستى در حال حرکت و رو به تکامل است:
طبیعت براى انسان. « جعل لکم الارض ذلولاً »
انسان براى تلاش. « فامشوا فى مناکبها »
تلاش براى رزق. « کلوا من رزقه »
دنیا براى آخرت. « الیه النشور »
8 . کامیابى‏هاى دنیا نباید سبب غفلت از قیامت شود. « کلوا... و الیه النشور »

9 . قهر و کیفر خداوند، تنها در قیامت نیست. « ءامنتم... أن یخسف بکم الارض »
10 . هیچ کس خود را از قهر خدا در امان نداند و هر لحظه احتمال نزول قهر هست. « ءامنتم من فى السماء »
11 . آسمان، مرکز فرماندهى و تدبیر الهى است. « من فى السماء »
12 . آسمان، مرکز مأموران مطیع و تحت امر خداوند است. « من فى السماء »
13 . نظام حاکم بر طبیعت با اراده او است و هر لحظه مى‏تواند آن را تغییر دهد. « یخسف بکم الارض »
14 . قهر الهى ممکن است از زیر پاى انسان باشد و او را در زمین فرو برد. « یخسف بکم الارض » یا از بالاى سر او، از آسمان نازل شود. « یرسل علیکم حاصباً »
15 . دست خداوند، باز است. هم مى‏تواند از آسمان باران فرستد: « یرسل السماء علیم مدراراً » و هم مى‏تواند از آسمان سنگ ببارد. « یرسل علیکم حاصباً »
16 . تهدیدات الهى را جدى بگیریم. « فستعلمون کیف نذیر »

 

 

تفسیر :

 

1 . طبق روایتى از تفسیر نورالثقلین امام رضاعلیه السلام فرمود: مراد از لطیف، کوچکى و نازکى نیست، بلکه مراد آن است که علم خدا در اشیا نفوذ دارد ولى درک او از سوى دیگران ممتنع است.

2 . توصیف خداوند به " لطیف" از این نظر است که لطیف از ماده" لطف" به معنى هر موضوع دقیق، ظریف، و هر گونه حرکت سریع و جسم لطیف است بنا بر این لطیف بودن خداوند اشاره به علم او نسبت به اسرار دقیق و ظریف آفرینش است، و گاه به معنى خلقت اجسام لطیف و کوچک و ذره‏بینى و ما فوق ذره‏بینى آمده است.
اشاره به اینکه هر قدر نیات قلبى شما پنهان و مخفى باشد، و یا سخنان خود را در مجالس محرمانه بگوئید، و یا اعمال خلاف را در خلوتگاهها انجام دهید خداوند لطیف از همه آنها با خبر است.

3 . بعضى نیز گفته‏اند توصیف خداوند به لطیف، به خاطر این است که در درون همه اشیاء نفوذ دارد و جایى در همه جهان از او خالى نیست.
اما همه اینها به یک حقیقت بازمى‏گردد، و تاکیدى است بر عمق آگاهى خداوند و علم او به اسرار نهان و آشکار.

4 . " ذلول" به معنى" رام" جامعترین تعبیرى است که در باره زمین ممکن است بشود. چرا که این مرکب راهوار با حرکات متعدد و بسیار سریعى که دارد آن چنان آرام به نظر مى‏رسد که گویى مطلقا ساکن است‏.
5 .  « مَنکب » به معناى شانه است و شانه بهترین عضو براى قرار گرفتن بار بر روى آن است. شانه زمین، یعنى قسمت‏هایى از زمین که بار رزق شما بر آن است.
6 .  زمین رام انسان است و با وجود چند نوع حرکت مختلف، آرام است. اگر به طور دائم زمین گرفتار زلزله یا آتشفشان بود، یا فاصله زمین با خورشید دورتر و یا نزدیکتر بود و یا هریک از محاسبات موجود برزمین حاکم نبود، زمین براى انسان رام نبود. « جعل لکم الارض ذلولاً »

7 . تعبیر به" مَنْ فِی السَّماءِ" (کسى که در آسمان است) اشاره به ذات پاک خدا است که حاکمیت او بر کل آسمانها - تا چه رسد به زمین - مسلم است، بعضى نیز گفته‏اند اشاره به فرشتگان خدا است که در آسمانها هستند و مامور اجراى فرمان او مى‏باشند.

8 . «حاصب» به معناى تند بادى است که سنگریزه به همراه دارد.
9 .  نمونه فرو رفتن در زمین را در آخر سوره قصص درباره قارون مى‏خوانیم که مى‏فرماید: «فخسفنا به» و نمونه نزول سنگریزه از آسمان را در ماجراى قوم لوط مى‏خوانیم که فرمود: «انّا ارسلنا علیهم حاصباً» (قمر، 34)

 

**********************

منابع : تفسیر نور و تفسیر نمونه